Heinrich Luyken - Pro Iŝtar

Zalmuna tenegis sin per ambaŭ manoj je la selo kaj per streĉo de ĉiuj fortoj feliĉe konservis sian pozicion. Sed iom post iom la rapideco de la ĉevalo malpliiĝis de doloro kaj sangoperdo; kaj ĝiaj paŝoj fariĝis pli ŝanceliĝaj kaj tremaj.

La nokta mallumo nun komencis cedi al matena krepusko. Arbetaĵoj kaj aliaj objektoj akceptis fantomecajn aspektojn. Timo kaptis la koron de la virino. De malantaŭ ĉiuj malhelaj, mistere aspektantaj senformaĵoj ŝajne ekaperis atakontoj, kontraŭuloj, kiuj volis malsukcesigi ŝian celon. Ne longe poste Zalmuna alproksimiĝis al la vojoforko, kie jam du scenetoj de nia historio ludiĝis. Nedecideme kaj nerve ŝi bridis la ĉevalon, kaj ĉirkaŭrigardis, ne sciante, kie ŝi sin trovas, nek kion ŝi devas fari. Ŝia koro estis peza; kaj de tempo al tempo nerva timo transiris en obtuzan senesperecon aŭ akran maldolĉecon de la spirito pro ŝia sorto.

Subite Zalmuna vidis figuron de viro, kvazaŭ elpaŝantan el la griza mallumo. La viro alproksimiĝis tre malrapide al la vojoforko. Lia kapo, kovrita per kapuĉo, estis klinita antaŭen, kaj peze li apogis sin sur longan bastonon. Li aspektis kiel laca maljunulo en profunda, malgaja enpenseco. Kredeble li preterpasus, ne rimarkinte la virinon, se la senfortigita ĉevalo en tiu momento ne ektimiĝus ĉe la neatendita, fantomosimila aperaĵo. Ĝi flankensaltis, ŝanceliĝis kaj falis, teren ĵetante la rajdantinon. Vekiĝinte el sia malgaja medito, la viro tuj alkuris, por helpi al la malfeliĉa virino. Li faris tion kun pli granda vigleco, ol lia kaduka mieno supozigus ebla. Zalmuna ricevis nur elartikiĝon de piedo kaj fortan skuon.

— Dankon al vi, bonulo, — ŝi diris, — feliĉe mi ne falis sub la ĉevalon. Sed unu piedo forte al mi doloras. Bedaŭrinde pereo alrigardas mian beston. Noktaj vojorabistoj vundis ĝin per sago… kiu… ho! — ŝi ekkriis kun signoj de terurego, — Lemuel!

— Jes, Zalmuna, alinomita Zir-Nana, — respondis la maljunulo, rigardante la virinon kun larme malsekaj okuloj, — jes, mi estas Lemuel, la malestimata kolportisto, kies sangon vi soifis, kaj pensis esti verŝinta. Jes, mi vivas, Zalmuna. La viro, kiun vi mortigis, estis Hagaj, mia servisto. Noble li oferis sian vivon, por savi mian.

Pasis momentoj, dum kiuj Lemuel videble penis regi profundan emocion. Poste li parolis plue per voĉtono, en kiu esprimiĝis samtempe akra animdoloro, abomeno kaj furiozo.

— Sed, diablino, bone prosperis al vi mortigi vian viktimon, viron, kies piedon lavi indas nek vi nek viaj kunkrimuloj.

— Kio? — ekkriis Zalmuna kun tremanta voĉo, — ĉu Omar vere estas malviva? Parolu!

— Jes, viaj senditoj, aŭ la senditoj de la ĉefpastroj, mortigis lin antaŭ kaŝbuo kaj duono. Malfeliĉe mi alvenis tro malfrue por morti kune kun li. Iru for, do, malvirtulino, kaj ĝuu la triumfon de via venko! Aŭskultu tamen. Per ĉi tiiu bastono mi povus frakasi vian kapon, aŭ per ĉi tiu ponardo mi povus eltranĉi tiun malnoblan koron vian. Sed mi scias, ke la Eternulo vivas; kaj al Li prefere mi lasos la venĝon al la mortigintoj de Lia servisto.

Zalmuna nur duone aŭskultis la furiozan riproĉon de Lemuel, kiu torentosimile elverŝiĝis el lia troŝarĝita koro. Konsternite kaj ŝanceliĝante ŝi serĉis per la manoj apogon, kvazaŭ ŝi timas sveni. Ekscitite ŝi interrompis lin:

— Vi eraras, Lemuel; vi eraras. Vere, mi rapidis al la ĉasdomo, por savi lin, se eble. Mi ja pasie amas lin, kaj jam riskis ĉion, ĉion ŝatindan en la mondo, por savi lin.

Kun tranĉa malestimo Lemuel rediris:

— Ne parolu pri amo, malnoblulino! La vorto malsanktiĝas en via buŝo. Mi scias, ke de kelka tempo vi ĉirkaŭvolvis lian honestan koron kiel vipuro. Vipuro vi ja estas!

— Vi maljuste juĝas min, vi, nokta ŝtelisto!

— Jes, Zalmuna, por savi karan amikon el la reto de malvirta virino, mi pasigis kelke da noktaj horoj en via skribejo. Jes, mi ŝtelis dekduon da cilindroj, por malkovri vian idolanecon, kaj por tiri en la taglumon viajn intrigojn okazigi la spiritan pereon de Ijob kaj de aliaj adorantoj de la Eternulo. Ĉu mi maljuste vin juĝas, vipuro, sciante, kiamaniere vi kaŭzis la morton de Amtelaj kaj de ŝiaj filetoj; sciante, ke vi konspiris, kune kun viaj spioninoj, Ajla kaj Nupta, dispremigi per pluaj kordoloroj la fidon de Omar al lia Dio? Via koro estas putra abismo de malvirto.

Momenton Lemuel paŭzis, kaj poste moke daŭrigis:

— Kaj ĉion ĉi tion, por plivastigi la regnon de viaj diaĉoj. Vi kaj la ĉefpastroj estas vere indaj reprezentantoj de dioj, kiuj estas nenio, krom estaĵoj, kiuj iam estis mortemuloj, pekoplenaj, kiel vi mem. Noblaj dioj, en vero, kiuj bezonas tiajn servistojn! Vi kaj viaj kunkrimuloj penegis detrui min, sed mi ankoraŭ ne finis mian laboron. Vana estas la freneza peno de la pastroj ekstermi la kredon al Jehova. La vivanta Dio, kiu amas la justecon kaj la virton, fine detruos Siajn malamikojn. Sciu, virino, morgaŭ matene, antaŭ ol la butikoj malfermiĝos, ĉiuj bubaĉoj en Babel scios, ke la sanktuloj Ŝankhatum kaj Ilu-ulba malnoble mortigis sian kolegon Uzibitum, dum li estis sub epilepsia atako. Jes; mi, malestimata komercisto, tion eltrovis. El dudeko da apartaj lokoj la novaĵo diskuros kiel fajro en seka herbejo.

Zalmuna, terurite, rigardis duonfreneze antaŭ si. Per ambaŭ manoj ŝi premis al si la febrajn tempiojn, kaj ĝemis. Forgesante sian elartikigitan piedon, ŝi sin turnis, kredeble por forkuri, sed eligis dolorkrion, kaj preskaŭ falis teren. Tuj Lemuel rapidis subteni ŝin, kaj kun jam malsevera voĉtono diris:

— Vi ne povas reiri sen helpo, Zalmuna. En la plej proksima tendo loĝas diotimaj homoj. Ili flegos vin kaj venigos vin hejmen.

— Ne! — ekkriis Zalmuna malespere, — mi ne volas esti flegata de ili!

— Ne estos necese, — Lemuel respondis sarkasme, — ĉar jen venas Padan-Rimmu, kiu sendube kun plezuro levos vin sur sian ĉevalon, kaj tenos vin en la brakoj.

Dirinte tion, Lemuel sin turnis, rapidpaŝe foriris, kaj baldaŭ malaperis en apuda arbaro.

La mistera «atmosfero», kiun estigis la novaĵo pri la supozita sinmortigo de Uzibitum, ankoraŭ peze pendis super la vasta urbo Babel, la sekvantan matenon, kiam la ordinara aktiveco sur la stratoj rekomenciĝis.

Subite nova famo mistere disvastiĝis, samtempe el multaj diversaj partoj de la urbo: unue flustritaj aludoj; poste pli laŭtaj onidiroj; kaj fine nedubebla fakto, akompanata de ĉiuj spirohaltigaj detaloj. Preskaŭ neniu sciis, kiel fariĝis, ke post ne pli ol unu horo la terura novaĵo resonadis de la plej kvietaj kortoj en la centro de la urbego ĝis la plej malproksimaj antaŭurboj, nome, ke la bedaŭrinda, sankta ĉefpastro Uzibitum ne mortigis sin mem, sed ke li estis malnoblege mortigita de siaj kolegoj, la heredaj ĉefpastroj Ilu-ulba kaj Ŝankhatum! Antaŭ ol pasis plua horo, la publikaj placoj, precipe la placoj antaŭ la temploj kaj palacoj, bolis per ekscititaj popolamasoj.

La eksciteco de la pasinta tago estis granda, sed kompare senbrua pro la profunda doloro subkuŝanta ĝin. La nunan tumulton karakterizis flama, minaca indigno. Eksterordinare estis vidi, kun kia volonteco la vulgaruloj kredis la malbelan famon. Ŝajnis, ke la solvo de la mistero, kvankam terura, iom malŝarĝis al ili la koron. La sinteno de la popolo ankaŭ enlumigis ĝian respektegon al la viro, kiu sin levis el ĝia mezo ĝis la plej alta pozicio en la lando, krom la trono de la reĝo; kaj samtempe ĝi montris — kaj per tio malfermis la okulojn de multaj — la kaŝitan malinklinon kontraŭ la fremda, hereda pastraro.

La konsterno en la pastraj rondoj ne havis paralelaĵon en la tuta historio de la idolkulto. En la reĝa palaco la eksciteco estis preskaŭ ne malpli granda, sed, kompreneble, bridita de kortega konveneco. Tiuj, kiuj sciis ion pri la streĉitaj rilatoj inter la reĝo kaj la ĉefpastraro, tuj furioze pripensis la politikajn sekvojn de tiu miriga eltrovo.

La reĝo ricevis la novaĵon kun miksitaj sentoj. Li tuj komprenis, ke la renversitaj cirkonstancoj — se la rakonto efektive estas vera — ne nur forprenis al la nuna hereda pastraro la povon almiliti lin, sed ankaŭ, prezentas al li la plej oportunan okazon fordetrui siajn personajn malamikojn, Ŝankhatum kaj Ilu-ulba, kaj sufiĉe restarigi la firmecon de sia trono. Tio deprenis pezan ŝarĝon de lia koro. Tamen la penso, puŝi la batalon en la kampon de la kontraŭuloj, ankoraŭ timigis lin. Aliflanke la novaĵo ĉagrenis kaj maltrankviligis lin. Malgraŭ kelkaj nebelaj karaktertrajtoj, la reĝo estis profunde religiema. Li sincere bedaŭris, ke viroj, altigitaj al tiuj oficoj, kaj, laŭ supozo, elstare sanktaj, povus vere esti tiaj abomenaj krimuloj. Plua konsidero malĝojigis kaj maltrankviligis lin: li timis, ke la farita eltrovo malpligrandigos, almenaŭ dum kelka tempo, la simplan religiemon de la popolo, kaj sekve, ankoraŭ malpligrandigos la pian timon, kun kiu oni rigardis lin kiel teran enkorpiĝon de la plej alta dieco.

Longe kaj dolore la reĝo meditis sola en sia privatejo, evitante la ĉeeston eĉ de siaj plej favorataj konsilistoj. Li estis malinklina malkaŝi siajn plej internajn sentojn al iu el ili, des pli, ĉar li nun kun maldolĉa ĉagreno bedaŭris, ke li, malgraŭ la admonoj de sia pli bona memo, malnoble transdonis Omaron al tiuj fanatikuloj. En tiaj cirkonstancoj la konsiloj de liberpensulo, kiel Ilu-ittia, estus senutilaj, eble eĉ malplaĉaj. Ankoraŭ malpli da inklino li sentis, konsiliĝi kun Hamul. Ia stranga timo ekposedis lin, ke la malkaŝemo de la preskaŭ superhome saĝa Hiksoso ŝancelos la fundamenton mem de lia kredo.

Ju pli longe la reĝo meditis, des pli maltrankvila kaj malĝoja li fariĝis. Fine li sopiregis esti for el ĉiuj ĉi tiuj ĉagrenoj kaj konfuzoj. Li volis esti sola en ia malproksima templo de Merodaĥ. Eble tie li trovos, senpere de la dio mem, inspiron kaj gvidon. Sed tio ja povis resti nur sopiro. Kion ajn nevole, li devos tuj kaj energie agi.

Li do leviĝis, kiam la suno jam alproksimiĝis al la okcidenta horizonto, kaj eliris el la ĉambro, por havigi al si la plej freŝajn novaĵojn. La koridoro, kondukanta al tiu privata ĉambro de la reĝo, estis preskaŭ plena de altaj oficistoj, kiuj evidente atendis lian elvenon. Ili aspektis malgajaj kaj maltrankvilaj, kaj preskaŭ ne kuraĝis eĉ flustri vorton unu al la aliaj. Vidante, ke la reĝo kolere sulkigas la frunton, la plimulto el la korteganoj diskrete sin retiris en apudajn koridorojn aŭ ĉambrojn. Al la ĉambelano kaj al kvar ministroj la reĝo ordonis sekvi lin en la aŭdiencejon. Enirinte ĝin, la reĝo tuj sidiĝis sur la trono, kaj diris:

— Viaj vizaĝoj, ho konsilistoj, estas gravamienaj. Kio do estas la lasta novaĵo?

Unu el la ministroj, viro kun fiera sinteno, respondis:

— Marduk donu al la reĝo eternan vivon. La popolaĉo…

Kolere la reĝo interrompis lin:

— Ne nomu mian popolon popolaĉo!

La ministro profunde sin klinis kaj kolere mordis al si la malsupran lipon. Kiam li elrektiĝis, lia vizaĝo jam montris humilan, preskaŭ mildan mienon:

— Volu la reĝo ordoni. Flama indigno metis tiun malbelan vorton en la buŝon de via servisto. La plej malaltaj klasoj de la urbo, forgesante la netakseblajn benojn, per kiuj la reĝo ilin superŝutadas, kuraĝas kriegi kaj postuli, ke la reĝo tuj juĝu la ĉefpastrojn.

Alia ministro, kuraĝigite de rigardo de la reĝo, diris:

— Granda estas la tumulto, ho reĝo; kaj la spiritoj de la vulgaruloj bolas. Sed tio estas faro de agitistoj. En ĝi vidiĝas la mano de Dingir, la estro de sekreta societo de revoluciuloj.

La malfeliĉa reĝo klinis la kapon, kaj apogis la frunton sur manplaton, por kaŝi la vizaĝon antaŭ la korteganoj. Dum kelke da minutoj silento regis en la ĉambro; kaj neniu kuraĝis interrompi la doloran mediton de la okupanto de la trono. Tiam la ĉambelano rimarkis moviĝon de la pordokurtenoj, kaj aliris ilin sur la piedpintoj.

— Kio estas? — subite demandis la reĝo.

— Alveno de novaj raportoj, ho reĝo, — respondis la ĉambelano, — la popolo penas perforte eniri la palacon de Ilu-ulba.

La reĝo vigle leviĝis kaj kolere kriis:

— Tion mi ne volas toleri. Melzar, iru, ordonu al la palaca gvardiestro pretigi taĉmenton, por gardi la pordegon de lia palaco.

— Mi tre timas, via reĝa moŝto, — Melzar, la ĉefmilitestro, kuraĝis diri, — ke unu taĉmento ne sufiĉos.

— Sendu du… tri. La leĝo de la lando, kaj mia sento de justeco ne permesas, ke malutilo trafu iun antaŭ deca enketo kaj laŭleĝa kondamno.

Antaŭ ol Melzar eliris el la aŭdiencejo, la ĉambelano enlasis ĵus alvenintan oficiron, kiu, post profunda riverenco, raportis, ke granda amaso da ekscititaj homoj kolektiĝas sur la placo antaŭ la reĝa palaco, kaj ke la ĉefoj kun brua aroganteco postulas aŭdiencon ĉe la reĝo. Apenaŭ finiĝis la raporto, eniris en la ĉambron Ilu-ittia, sen antaŭe ricevita permeso. Tiel granda estis la eksciteco, kaj tiel eksterordinaraj la cirkonstancoj, ke ŝajne neniu miris pri tio, ke li rekte supreniris la ŝtupojn antaŭ la trono kaj alparolis la reĝon!